Sunqupa Harawinkuna / Poemas de amor en la lengua quechua – de un poemario por Lily Flores Palomino / K’ancharina

ZP_Valentine's Day 2013.D

Lily Flores ( nace 1937, Abancay, Apurimac, Perú )

La primera poetisa que escribó junto en quechua y español, dijo La Sra. Flores Palomino/K’ancharina en el año 2009:

“Sigo escribiendo en idioma incaico – mi pluma es pionera e inagotable en quechua.”

.

Dos poemas de amor – del poemario “Troj de poemas queshua-castellano” (1971):

“Khuyay”

.

Taki hina kusi, ratu pasaj

t’ika hina, hajchirimuj mana tupaykuna

samp’a weqe hina, tuyturimuj

tukuy atij, hatun Apu hina.

.

Khuyayaqa muspha muspha kausaymi,

rijchasqapas puñasqapas mosqoqakuymi

khuyayaqa asirikuspa wañuymi

manachayqa, killkakunawan tipasqapas wañuytajmi.

.

Khuyayqa takin, hajchirimuj t’ikapiwan

hinallatajmi, sumaj qapaj ancha kusipas

phajchirimuspa tukukuypas khuyayllatajmi

hinallatajmi ñakarispa wañuypas.

.

Khuyayqa apukunatapas umanchaymi

llullulla sumaj q’apariytajmi

ancha nanachikuypas waspirichiymi

wañuypas, sami kaypas, khuyayllatajmi.

 

.     .     .

 

“Amar”

.

Alegre y fugaz cual canto

radiante y sensible como flor,

frágil y quebrantoso cual llanto

poderoso y supremo como Dios.

.

Amar, es vivir delirante

soñar despierto o dormido,

amar, es morir sonriente

o es morir enclavado.

.

Canto, flor radiante es amar,

perfumes y aleluya lo es también,

fragmentarse y morir es amar,

Calvario y muerte lo es también.

.

Amar es bendecir a Dios

lo es, bálsamo de ternura,

amar, es blasfemia a Dios

o es vapor de amargura,

Gloria o muerte es amar.

 

.     .     .

 

”Munakusqaymi Kanki”

.

Llakiy thanichij

purisqaypi samarinay

waqayniypas thanichij

qaritaj kachi yakutaj.

.

Allin wiraqocha munasqaymi kanki

mana qantaqa, manan pitatas munaymanchu.

.

Yachanin qampa kasqayta

sumajllata llamiyuwajtiki

llanllalla wayrapa ch’allaynikiwan

t’ijrakamuyniki khipuchawajtin

allin qaripa marq’anampas kanman hina.

.

Ñoqataj khuyakuyniywan kutirichiyki

ancha samiraj, qanman qokuspa

phiña phiñaña, churakujtinkupas

uquykipi kay, warmiman rijchajkuna

.

Munakusqaymi kanki, tayta qocha

suyawasqayki hinallapuni suyaykuwanki

ruphapakuyniy thanichiwanaykipaj

qan rayku shayna kasqayta

mancharikuna anqash, ñoqa munakusqay.

ZP_Valentine's Day 2013 F

“Eres mi Amado”

.

Consuelo de mis penas

refugio en mi andanza

sociego de mi lamento

hombre y salada agua.

.

Arrogante señor, eres mi amante,

no puedo a nadie amar que no seas tú.

.

Siento ser tuya

cuando me dejo acariciar

con tu fresca y suave brisa

cuando tus olas me envuelven

cual brazos fuertes de un gran varón.

.

Yo con ternura te correspondo

cuando feliz me doy a tí

aunque celosas puedan estar

todas las musas que guardas tú.

.

Eres mi amado, inmenso mar.

Espérame siempre como lo haces

para refrescar mi febril estado

sentido por tí

– monstruo azul, amante mío.

.     .     .     .     .